پایگاه خبری جامعه خبر/ فرزاد فرهادی: پیشروی های ارتش سوریه در مناطق مختلف این کشور، علاوه بر عقب راندن تروریست ها از مواضع پیشین، موجب گسترش اختلافات ین آنها شده است. جند الاقصی از جمله این گروههای تروریستی است که در استانهای ادلب و حماه فعال است.

این گروه قبلا نام سرایاالقدس را داشت و موسس آن ابوعبدالعزیز القطری است. این گروه زیر مجموعه جبهه النصره بود که مدتی بعد از آن جدا شد. در ابتدا بیشتر غیر سوری ها عضو آن بودند اما در پایان سال ۲۰۱۴ بیشتر سوری ها عضو آن شدند. در اکتبر میان جند الاقصی و احرار الشام درگیری های شدیدی در حومه ادلب و حماه به دنبال بازداشت های متقابل میان طرفین درگرفته است.

احرار الشام از دیگر گروههای تروریستی است که موسس آن حسان عبود ملقب به ابی عبدالله الحموی است. شکل گیری این گروه در سال ۲۰۱۱ بوده است. دامنه فعالیت این گروه در روستاها و شهرهای حومه ادلب مانند سراقب، معره النعمان، اریحا، جبل الزاویه، تفتناز، جرجناز، جسرالشغور، بنش، سرمده و نیز حومه حلب و حومه حماه و دیرالزور و حومه حمص و حومه لاذقیه و الرقه و درعا و دمشق و حومه آن است.

در روزهای اخیر میان جند الاقصی و احرار الشام درگیری های شدیدی رخ داده و ماجرا از این قرار است که محمد الدبوس ملقب به دبوس الغاب از سرکرده های برجسته احرار الشام به دست جند الاقصی کشته شد.

دبوس الغاب به همراه تروریستهای تحت کنترل خود به جبل الزاویه در حومه ادلب برای مقابله با جند الاقصی و بیرون کردن آنها از برخی از مناطق رفته بود که در جریان درگیری ها به اسارت جند الاقصی در می آید و تروریستهای جند الاقصی فورا به سر وی شلیک و دبوس الغاب را می کشند و شعله درگیری ها تشدید می شود.

بسیاری از گروههای وابسته به جیش الحر(ارتش آزاد سوریه) با احرار الشام همبستگی کرده اند این درحالی است که جند الاقصی اعلام کرده  که به فتح الشام پیوسته است و فتح الشام نیز پذیرفته است.

برخی ناظران بر این باورند که فتح الشام با این اقدام خود را در برابر خطر زیادی قرار داد. فتح الشام بیعت گروهی را پذیرفته است که از سوی آمریکا در فهرست گروههای تروریستی در سوریه و بیشتر گروهها آن را متهم به همدستی با داعش و اقدامات ضد این گروهها می کنند و شاید برای فتح الشام بهتر بود که از ابتدا با احرار الشام همدست می شد اما گویا فتح الشام دریافته است که تصمیم حمله احرار الشام به جند الاقصی به سرکرده های احرار الشام ربطی ندارد و حامیان این گروهها به ویژه ترکیه این تصمیم را اتخاذ کرده اند و از این رو ممکن است، فتح الشام هدف بعدی باشد.

در واقع فتح الشام یک اقدام پیشگیرانه و بازدارنده انجام داده است هرچند که احرار الشام و دیگر گروهها هنگامی که توافق شکست خورده آمریکا و روسیه رخ داد، در کنار فتح الشام قرار گرفتند. از نگاه تحلیلگران، فتح الشام با قبول بیعت با جند الاقصی، با توجه به شرایط منطقه ای و بین المللی سوریه، مرتکب اشتباه استراتژیک شده است. احرار الشام خود را مهیای شرایط مذاکرات سیاسی که در نهایت با وجود شرایط کنونی میان واشنگتن و مسکو رقم خواهد خورد، می کند.

به اعتقاد ناظران امور گروههای تروریستی، سناریوهای مختلفی را می توان درباره درگیری جند الاقصی و احرار الشام متصور شد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد؛

نخست، بازگشت احرار الشام به آتش بس، پس از انحلال جند الاقصی و ملحق شدن آن به فتح الشام.

دوم، منصرف شدن فتح الشام از بیعت با وجود تبعات منفی آن.

سوم، توسعه دامنه درگیری ها و کشیده شدن درگیری میان احرار الشام و فتح الشام که می تواند نتایج زیادی در روند بحران سوریه داشته باشد.

ناظران هر چند که روی آوردن به سناریوی سوم را در حال حاضر بعید می دانند اما احتمال آن را هم کاملا منتفی نمی دانند به ویژه که اختلاف و رقابت میان طرفین از مدتها قبل مشهود است و این شرایط و اختلافات طرفین را در نهایت به سوی رویارویی می کشاند. از سویی تلاش ها برای ادغام احرار الشام و فتح الشام نیز موفق نبوده است.

این موضوعی است که در روزهای آتی روشن تر خواهد شد اما نکته این است که درگیری میان جند الاقصی و احرار الشام آخرین درگیری نخواهد بود بلکه می توان سرآغازی برای درگیری های دیگر باشد
درگیری میان جند الاقصی و احرار الشام آخرین درگیری نخواهد بود بلکه می توان سرآغازی برای درگیری های دیگر باشد
.

درگیری میان جند الاقصی و احرار الشام معادلات میدانی را در شمال سوریه تغییر خواهد داد. احرار الشام پس از جبهه النصره بزرگترین محسوب می شود و در مقابل جند الاقصی سرسختانه می جنگد.

به اعتقاد برخی ناظران، بیعت جند الاقصی با فتح الشام به اردنی ها مربوط می شود به این مفهوم که جناح اردنی در فتح الشام تصمیم گیرنده اصلی است و نقطه مقابل آن احرار الشام وابسته به ترکیه است که از نوعی سرخوردگی به سبب مواضع ترکیه رنج می برد.

احرار الشام از اختلافات داخلی میان گروه موسوم به شرعیون و سیاستمدارانی مانند موسی الغنامی، لبیب نحاس، ابوالعباس الشامی، مجاهد دیرانیه و سعید القحطانی و دیگران نیز رنج می برد و این از فضای شبکه های اجتماعی آنها مشخص می شود.

اما احرار الشام همانطور که گفته شد به این درک رسیده است که با وجود تنش کنونی و جنگ رسانه ای میان آمریکا و روسیه، راهکار سیاسی میان طرفین نزدیک است و از طریق ترکیه نیز به این نتیجه رسیده اند. از همین رو است که لبیب النحاس و الحموی را بر الطحان و دیگران مقدم می شمارد.

به نظر می رسد که مرحله مدارا و سازش فتح الشام و احرار الشام به پایان رسیده است و جبهه النصره و احرار نیز وضعیت شان شبیه آتش زیر خاکستر است. جنگ کلامی میان تئوری پردازان و سیاستمداران و شرعیون آن در شبکه های اجتماعی وجود دارد و آتش اختلاف هر لحظه در حال شعله ور شدن است. به عبارت دیگر سرنوشت گروههای مسلح سوریه، درگیری داخلی مشابه شرایط سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ در عراق است.
سرنوشت گروههای مسلح سوریه، درگیری داخلی مشابه شرایط سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ در عراق است.

به اعتقاد ناظران امور گروههای تروریستی در سوریه و گزارش رسانه ها، کشته شدن ابوعمر سراقب در چندی قبل از جبهه النصره و العدنانی از داعش و دبوس الغاب از احرار الشام، گواه درگیری های داخلی تروریستهاست.

گروههای تروریستی در سوریه در حال حاضر بر سر تقسیم غنایم و به دست آوردن منطقه نفوذ بیشتر تلاش می کنند و طبیعی است که در این تحرکات در برابر یکدیگر قرار گیرند و آتش درگیری میان آنها شعله ور شود.

ناظران امور بر این باورند که ترکیه به دنبال این است که احرار الشام را به عنوان وارث گروههای مسلح در شمال سوریه تقویت کند تا مشابه نقشی که شوراهای بیداری در عراق ایفا می کردند، ایفا کند. هدف ترکیه بازی با گروهی است که در فهرست تروریسم بین المللی گنجانده شده است.

آنکارا همچنین قصد دارد که نیروی عربی ایجاد کند که در مقابل کُردها قرار گیرد. ترکیه همچنین به دنبال بازگرداندن اخوان از طریق احرار الشام است. در واقع از زمانی که جبهه النصره از جنگ با داعش در جرابلس خودداری کرد، ترکیه به احرار الشام به عنوان گزینه جدید تکیه کرده است
ترکیه به احرار الشام به عنوان گزینه جدید تکیه کرده است
. مواضع چندی قبل اردوغان رئیس جمهور ترکیه که جبهه النصره را به داعش و پ ک ک دانسته بود، برای احرار الشام خبر خوشحال کننده ای بود و اینکه احرار الشام در جنگ جرابلس ضد کُردها در کنار ترکیه قرار می گیرد.

اما نکته ای که درباره فتح الشام می توان گفت این است که با پیوستن جند الاقصی شماری از تروریستهای خارجی به فتح الشام افزوده می شوند که اکثر آنها هم خارجی هستند و از نظر قدرت نظامی تقویت می شود اما در عین حال مخاطرات و تهدیدات زیادی متوجه آن می شود زیرا جند الاقصی در زمره گروههای تروریستی است و با این اقدام کشورهایی که از این گروه حمایت می کنند رسوا خواهند شد و روس ها پس از این بهانه لازم را برای حمله به آن به دست می آورند و آمریکایی ها نیز بهانه ای برای دفاع از فتح الشام ندارند.

از سویی همانطور که گفته شد این زمینه را برای درگیری احرار الشام و فتح الشام هموار می کند.

در پایان می توان گفت که این اختلافات از سویی گروههای تروریستی را تضعیف می کند و از سویی به نفع ارتش سوریه در تحولات میدانی است.

منبع: مهر