پایگاه اطلاع رسانی ماهنامه میدان آزادی | سید هادی کسایی زاده | دی ماه ۱۳۹۷ با دستور رئیس جمهور وقت (حسن روحانی) قرار شد با هدف تامین گازهای خوراک مورد نیاز به میزان ۲۰۰۰ میلیون استاندارد فوت مکعب طرح جمع آوری گازهای مشعل (طرح فلر) اجرا شود. شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس به‌عنوان سرمایه‌گذار بخش اعظم طرح جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون اسفندماه 1400 هشت قرارداد EPCC با شرکت‌های ایرانی منعقد کرد.

قرارداد احداث ایستگاه‌های نمک‌زدایی و فشارافزایی مارون ۳ و ۵ و رامشیر با شرکت‌های«پترونیر» و«صبا» و «خدمات مدیریت نورهان صنایع»، احداث خطوط جمع‌آوری و انتقال گاز طرح جمع‌آوری گازهای مشعل با شرکت‌های «سکاف» و «سروش انرژی پویا»، احداث واحد نمک‌زدایی و فشارافزایی آغاجاری ۲ و نمک‌زدایی پازنان یک را با شرکت‌های «پتروسازه مبین» و «مشاور پارس»، خطوط لوله گاز رگ‌سفید ۱ و ۲، لوله مایعات ان‌جی‌ال ۱۲۰۰ و خط لوله گاز بی‌بی‌حکیمه به سیاه‌مکان و لخته‌گیر سیاه‌مکان را با شرکت‌های «صنایع ماشین‌سازی کاوه» و «مهندسان مشاور ستیران»، احداث ایستگاه جدید تزریق گاز بی‌بی‌حکیمه و خطوط لوله مربوطه را با شرکت‌های «پتروپایدار ایرانیان» و «پتروتدبیر پارس» و احداث ایستگاه‌های نمک‌زدایی و فشارافزایی آغاجاری ۱، ۳، ۴ و ۵ را با شرکت طراحی و مهندسی «صنایع پتروشیمی (پیدک)»، برق‌رسانی به ایستگاه رگ‌سفید با شرکت‌های «برق و تأسیسات داریان» و «مهندسی مشاور نیروی خراسان» و احداث پست برق ایثار و ورود و خروج خط هوایی تک مداره امیدیه ۲چغادک با «شرکت توسعه پست‌های فشارقوی پارسیان»، امضا کرد. مجموع ارزش این هشت قرارداد که میان امین‌نژاد، و مدیران عامل شرکت‌ها امضا شد، ۴۷۰ میلیون یورو(۲۸ هزار میلیارد تومان) است.

مدیریت شرکت پالایش گاز بید بلند تصمیم بر آن گرفت که مدیریت اجرای طرح را به شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی (پیدمکو) به مدیرعاملی صفرعلی بابایی و امضای حبیب الله بی طرف بعنوان رئیس هیات مدیره واگذار کند.

اما اینکه این تصمیم بر اساس برگزاری مناقصه یا دستور خاص رخ داده هیچ سند و مدرکی در دست نیست. «حبیب الله بی طرف» عضو جبهه مشارکت اسلامی است که در کارنامه مدیریتی او استانداری یزد در دهه ۶۰، معاون وزیر نیرو در دولت آیت‌الله هاشمی، وزیر نیرو در دولت خاتمی و معاون وزیرنفت در دولت روحانی به چشم می خورد.

همچنین صفرعلی بابایی کارشناس ارشد مهندسی برق که از او در سایت شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس بعنوان مغز متفکر مدیریت پروژه پتروشیمی ایران نام برده شده که در ۲۰ مهرماه ۱۳۹۳ در دولت حسن روحانی بعنوان مدیرعامل شرکت توسعه صنایع پتروشیمی خلیج فارس منصوب شده بود.

حبیب الله بیطرف و صفرعلی بابایی بعنوان مدیران اصلی شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی بر اساس این قرارداد موظف و مکلف بودند تا این پروژه بزرگ ملی را در مدت ۳.۵ سال به سرانجام برسانند که حالا پس از گذشت حدود چند سال از این قرارداد ۲۷۵ میلیاردتومانی و دریافت بخش زیادی از مبلغ این قرارداد تا سال گذشته فقط ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند که این به معنای عدم توانایی و مدیریت درست اجرای پروژه از سوی پیدمکو و عدم نظارت در اجرای مفاد قرارداد از سوی شرکت پالایش بید بلند است.

یکی از دلایل تعلل در اتمام پروژه ها را می توانیم به عدم انتخاب پیمانکاران حرفه ای با امتیاز بالاهم عنوان کنیم به نحوی که بعنوان مثال در انتخاب پیمانکار احداث واحد نم زدایی و فشارافزایی تحت عنوان پروژه ایستگاه جدید بی بی حکیمه یک، شرکت مهندسی و ساختمانی به نام «پناه صنعت پارت» که مدیریت آن برعهده شهرام غیاثی مقدم و ریاست هیات مدیره آن برعهده نورمحمد پناهی است برنده مناقصه می شوند در حالی که در این مناقصه شرکت‌های غولی مانند شرکت چگالش، جهانپارس، پیدک شیراز و جندی شاپور هم با رزومه و امتیاز بسیار بالا مشارکت و حضور داشتند.

اما در نهایت پناه صنعت پارت انتخاب می شود. چرا؟ چون قرارداد چربی بود و ۲ هزار میلیارد تومان را نمی شود به هرکسی داد. البته باید سازمان بازرسی در مورد آن ورود کند. پروژه فرعی دیگری از ۲۸ پروژه مورد نیاز طرح «فلر» تحت مدیریت «پیدمکو» با نام گروه پروژه های تعویض خطوط لوله انتقال گاز و گاز مایع به شرکت صنایع ماشین سازی کاوه به مبلغ قرارداد حدود ۷۰۰ میلیارد تومان (ارزی و ریالی) در تاریخ آذرماه ۱۴۰۰ واگذار شد. با بررسی سایت رسمی شرکت ماشین سازی کاوه (کاوه مبدل) می‌توان گفت که این شرکت تاکنون هیچ پروژه احداث خط لوله ای انجام نداده و اگر هم انجام داده باشد هیچ مشخصات و رزومه ای در این سایت مشاهده نمی‌شود. حالا این سوال مطرح می شود که این شرکت بر اساس چه مبنایی به امتیاز مورد نیاز فنی و اجرایی مورد قبول در این پروژه دست یافته است؟

آیا این نکته که شرکت ماشین سازی کاوه با مشارکت شرکت خوشنام و با تجربه ستیران (شرکت ایرانی- فرانسوی) در مناقصه برنده شده درست است؟آیا شرکت ستیران در اجرای پروژه نقش محسوس دارد یا فقط بعنوان یک اهرم و ابزار از آن استفاده شده و سهم خود را دریافت کرده و رفته است؟ پرسشی که باید مدیران ستیران و پیدمکو به آن پاسخ دهند! آنچه در این پرونده جای سوال دارد آنکه بر چه مبنایی برگزاری مناقصات از سوی شرکت پیدمکو تحت فرمان و نظارت شرکت پالایش بید بلند به صورت محدود برگزار شد؟

با تمامی این انتقادات بازهم بخشی از اجرای طرح فلر اجرایی شد وحالا که دولت در حال جشن و پایکوبی برای موفقیت های اجرای طرح است اما خبرهای نه چندان خوبی به گوش می رسد. بعنوان مثال شرکت صنایع انرژی ایران به مدیریت اصغر عظیمی در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ تاریخ قرارداد و انجام تعهداتش با شرکت پخش و پالایش بید بلند به پایان می رسد اما متاسفانه در انجام تعهداتش ناکام می ماند. این شرکت موظف و متعهد بوده تا دو خط بزرگ مواصلاتی برای جمع آوری گازهای فلر رک سفید یک و رک سفید دو را بسترسازی کرده و اقدام به حفاری و لوله گذاری کند اما این کار را محقق نکرد در حالی که شنیده شده بخش زیادی از قرارداد خود را به دلار(حدود ۹ میلیون دلار) دریافت کرده است.

بر اساس اطلاعات رسیده به سید هادی کسایی زاده روزنامه نگار تا امروز هیچ لوله‌ای خریداری و وارد این پروژه نشده و حتی دو شرکت ایرانی و چینی هم تائید کردند که لوله ای از آنها برای این طرح خریداری نشده است و تعدادی از پیمانکاران آقای عظیمی (شرکت صنایع انرژی ایران) هم به دلیل طلب‌های میلیاردی که از او دارند معترض شده و با مسئولان بالاتر نامه نگاری کرده اند. این مطالبات موجب شده تا پیمانکاران به دلیل مغروض بودن پروژه را مرتبا به حالت تعلیق درآورند و پروژه از زمان بندی عقب مانده است.

سوال این است که براساس چه مبنایی وقتی یک شرکت نمی‌تواند به تعهداتش عمل کند و پروژه بزرگ ملی را زمین می گذارد بازهم با او همکاری می شود؟ آیا این تعلل و سوء مدیریت به اجرای طرح مهم زیست محیطی و اقتصادی ایران ضربه نمی‌زند؟ آیا اخلال در نظام اقتصادی ایران نیست؟ هرچند مستنداتی در دست نیست اما بر اساس منابع آگاه بخشی از پول دریافتی یک پیمانکار صرف خرید ملک در منطقه بوکان در نیاوران تهران شده که آن هم باید از سوی سید احمدرضا دستغیب رئیس کل دیوان محاسبات کشور، محسن برزوزاده معاون فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی دیوان محاسبات و ذبیح الله خدائیان رئیس سازمان بازرسی کل کشور مورد بررسی قرارگیرد.

در بیان اهمیت این طرح ملی باید گفت که رها سازی گازفلر (گاز مشعل پالایشگاه ها) صدمات جبران ناپذیر زیست محیطی به همراه دارد که نمونه آن را در اراک و تهران و حجم بالای آلودگی هوا شاهد هستیم. در جهان سالانه افزون بر ۱۵۰ میلیارد متر مکعب گاز تحت عنوان فلرینگ (یا سوزاندن گازها توسط مشعل) به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که بر اساس آمارهای بانک جهانی این رقم چیزی معادل یک سوم مصرف گاز کل اروپاست. از کل حجم گازهای آلاینده، ۷۵ درصد آن متعلق به ۱۰ کشور است که ایران هم جزء آنها محسوب می‌شود.

طبق آمار شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۹۵ مقدار بالقوه گازهای همراه برای جمع‌آوری در شرکت‌های عملیاتی نفت روزانه نزدیک به ۴۳ میلیون مترمکعب (بیش از ۱۱۰ میلیون بشکه معادل نفت خام در سال) بوده است. لذا مسئولان دولت دوازدهم و در ادامه سیزدهم تصمیم جدی برای جمع آوری گازهای فلر گرفتند.

بر اساس تازه‌ترین اعلام وزارت نفت، با افتتاح طرح بیدبلند خلیج‌فارس، بخشی از گازهای همراه نفت از سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد جمع‌‌آوری شد. داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه می گوید: ۷۰ تا ۸۰ سال است که در کشور گاز فلر تولید می‌شود و تاسیسات نفتی و گاز ما گاز فلر تولید می‌کنند حالا ما می‌خواهیم همه کارهای خوب دنیا را ظرف پنج سال انجام دهیم.

ما روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب گاز فلر داریم، درپروتکل های بین المللی آمده که اگر گاز فلر جمع نشود ۷۵ درصد قیمت صادرات جریمه می‌شویم. ۴۰ میلیون مترمکعب با قیمت صادراتی در طول سال را اگر محاسبه کنیم و بخواهیم ۷۵ درصد قیمت صادرات به عنوان جریمه جمع آوری گازهای فلر دریافت شود رقمی بالغ بر ۱۶۵ همت می‌شود حال این‌که کل بودجه شرکت گاز ۱۵۰ همت است. این کار به معنای قفل کردن تمام تاسیسات نفت و گاز است. ‌‌