به گزارش پایگاه خبری جامع خبر، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر توسط سران جمهوری اسلامی ایران، روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان، در حالی به امضای ۵ کشور رسید که تصمیم گیری درباره مهم ترین مقوله آن که تحدید حدود است، ابتر ماند. محوری که می تواند منافع اقتصادی ایران به ویژه در بحش نفت و گاز را تحت الشعاع قرار دهد.

حسن روحانی، رییس جمهوری ایران در حاشیه مراسم امضای این کنوانسیون گفت: گرچه خط مبدا در این کنوانسیون مشخص نشده، اما تصریح کردیم برای کشورهایی که دارای سواحلی با ویژگی های خاص هستند ، آنها باید از ویژگی خاصی برخوردار باشند که مقصود سواحل جمهوری اسلامی ایران است. همچنین در این سند برای ما مبانی و پایه هایی گذاشته شده که آن مبانی سهم هر کشور از این دریا شامل بستر و زیر بستر در آینده، مشخص شده است.

در ماده ۷ این کنوانسیون آمده است: هر طرف باید عرض آب‌های سرزمینی خود را تا محدوده‌ای تعیین کند که از ۱۵ مایل دریایی از خطوط مبدأ تعیین شده که طبق این کنوانسیون معین می‌شود، تجاوز نکند.

حد خارجی آب‌های سرزمینی خطی خواهد بود که فاصله هر نقطه ازآن، از نزدیک‌ترین نقطه خط مبدأ برابر با عرض آب‌های سرزمینی باشد.

در این جا مسأله ترکمنستان اما در خصوص منابع نفتی بسیار حائز اهمین اهمیت است. نگاهی به سیاست های اقتصادی این کشور در بخش صادرات گاز نشان می دهد که شفاف سازی و نتیجه دهی مقوله تحدید حدود دریای خزر تا چه میزان برای این کشور حائز اهمیت است چرا نخستین و مهم ترین دستاورد آن می تواند تعیین تکلیف خط لوله "ترنس کاسپین" باشد.

از زمانی که روس ها واردات گاز از ترکمنستان را قطع کردند ترکمن ها که وابستگی اقتصادی شدید به درآمد این ماده دارند، با نرمش به سمت چین و ایران روی آوردند و بار دیگر قدم در راه توسعه صادراتی گاز خود برداشتند. جمهوری اسلامی ایران همچنان به خرید گاز ترکمنستان ادامه داد و دومین خط لوله (دولت‌آباد ـ سرخس ـ خانگیران) را هم در سال ۱۳۸۸ راه‌اندازی کرد. 

در نهایت به دنبال بروز مشکلات اقتصادی بین دو کشور و اختلاف بر سر میزان بدهی ایران به ترکمنستان، ترکمن ها چندین بار در اوج سرما گاز را به روی ایران بستند و در نهایت در سال 95 انتقال گاز به ایران را قطع کردند و از ایران به سازمان جهانی تجارت برای دریافت طلب خود شکایت کردند.

در حال حاضر باید گفت ایران می تواند با استفاده از ترانیت نفت ترکمنستان همچنان این کشور را در کنار خود نگه دارد. در صورت ثمردهی خط لوله کریدور جنوبی، ترکمن ها از انحصار تزار ها و چشم بادامی ها درآمده و به رویای حضور در بازار اروپا از طریق اتصال به کریدور جنوبی دست می یابند.

علی حسینی، کارشناس حوزه صادرات گاز با بیان اینکه به دلیل عدم توافق بر سر تحدید حدود در دریای خزر، سرمایه گذاران حاضر به حضور در خط لوله ترنس کاسپین نیستند، گفت: ترکمنستان قصد دارد با اتصال شرق به غرب دریای خزر گاز خود را ابتدا به کریدور جنوبی و سپس به بازار اروپا عرضه کند.

وی با اشاره به تکمیل ٨٠ درصدی خط لوله کریدور جنوبی، افزود: از آنجایی که واردات گاز ایران از ترکمنستان قطع شده است، این کشور با مازاد گاز مواجه است. در صورتی که تحدید حدود بر اساس آنچه در کنوانسیون وجود دارد انجام گیرد و ارائه دقیقی از مفهوم خط مبدا ارائه نشود و ترکمنستان پس از نتیجه گیری در این خط لوله سرمایه گذاری کرده و آن را به آذربایجان برساند ایران عملا در این پروژه دور خورده است.

حسینی ادامه داد: ایران می تواند با اقدام سریع پیش دستی کرده و با پیشنهاد سوآپ گازی، به سوی بخش جنوبی کشور علاوه بر کسب درآمد، ترکمنستان را از انحصار خارج کند.

به گفته این کارشناس حوزه صادرات گاز، اولویت نخست ترکمنستان برای صادرات گازی ایران است چرا که با ایران دارای مرز مشترک زمینی است بنابراین هزینه سرمایه کمتری لازم دارد. از طرفی ترکمنستان در پی کاهش وابستگی صادراتی گاز خود به چین است به این ترتیب اگر ایران سرعت عمل بیشتری در این حوزه به خرج دهد می تواند گام موثر و مهمی در زمینه تجارت گاز کشور بردارد.

اخبار روزایران و جهان را در جامعه خبر دنبال کنید./