پایگاه خبری جامعه خبر| مجید سجادی پناه – استاد دانشگاه| در آستانه چهل سالگی انقلاب که مهمترین تهدید آن بحران عدم دستاورد های ملموس و عینی در زندگی مردم است، انگشت اشاره سیاستمداران به سمت مدیران اجرایی نشانه رفته است و آنها را مسئول ناکارآمدی های انباشته شده این دوران به مردم معرفی می نمایند، به گونه ای که رئیس جمهور محترم در سخنرانی اخیرش عنوان کرده است که 80 درصد از مشکلات کشور ، ناشی از مشکلات مدیریتی است.

اما برای مردم روشن نیست زمانی که عنوان می شود مشکلات کشور ناشی از مشکل مدیریتی است مقصودشان از بکار بردن این واژه ها چیست و اساسا می خواهند راجع به چه موضوعی صحبت کنند .
اگر قیدی بر مفهوم گسترده مدیریت بزنیم و آنرا در مدیریت دولتی محصور کنیم دو واژه “سیاست” و “اداره” از آن بیرون می جهد. اولی به تدوین خط مشی ها و دومی به اجرای خط مشی ها اشاره دارد .
حال باید پرسید که کدامیک از این دو مفهوم دچار مشکل شده است که کمیت مدیریت این کشور لنگ می زند؟ آیا سیاست ها (قوانین) که خروجی مجلس شورای اسلامی است دچار مشکل شده یا “اداره” که خروجی عملکرد قوه مجریه است؟ شعر پروین اعتصامی وصف الخطاب مجلس شورای اسلامی است که بدون شرح در زیر می آید:

محتسب، مستی به ره دید و گریبانش گرفت

مست گفت ای دوست ، این پیراهن است افسار نیست

گفت مستی ، زان سبب افتان و خیزان می روی

گفت جرم راه رفتن نیست، رَه هموار نیست

از طرف دیگر در قوه مجریه نیز مفهوم “خدمت کردن” به نرمی و آهستگی جای خود را به مفهوم “حکومت کردن” سپرده است. نوع ماشین مدیران، دکوراسیون اتاق آنها و خانه سازمانی شان ، همگی موید این واقعیت است که مدیران به حرفه مدیریت نه به عنوان یک ابزار ، بلکه صرفاً به عنوان ریاست و حاکمیت نگاه کرده اند. طبیعی است که اضطراب از دست دادن این امپراطوریهای مدیریتی ، سازمان آنها را نیز مضطرب کرده باشد و قطعا در شرایط اضطراب آنچه قربانی می شود کارائی و اثربخشی است و این مدیران برای سرپوش گذاشتن بر روی این همه ناکارامدی ، تنها خود را وارثان خرابه ای می پندارند که از گذشته به آنها به ارث رسیده است و خود را دائماً در حال ساختن آن ویرانه ها به مردم معرفی می کنند و چنین القا می نمایند که در زمان تعمیر و بازسازی، اساسا” پاسخگویی معنا ندارد چرا که هنوز کار به اتمام نرسیده است و شاید این همه پروژه نیمه تمام که تا 20 سال آینده تکمیل شدنشان به طول می انجامد محصول اندیشه این نوع مدیران باشد.

اما ناگفته نماند که رشته مدیریت دولتی ، یک موضوع بین رشته ایست که ترکیبی از سیاست ، مدیریت ، حقوق ، علوم اجتماعی ، اخلاق ، دین و … را در خود می پروراند . حال اگر “نظام اداری کشور” درخت مدیران را قبل و بعد از انتصاب شان با آموزش حرفه ای این حوزه ها، آبیاری نکرده باشد چگونه انتظاردارد که هم اکنون میوه “منفعت عامه ” را از درخت آنها بچیند. نظام اداری فرسوده ما آموزش این افراد اثر گذار را تا حد برگزاری کلاس های تئوری برای پر کردن 60 ساعت موظفی سالانه آنها پایین آورده است.

بنابراین تنها راه خروج از این بحران ، توسل به “مدیریت دانش بنیان” است. یعنی مدیریتی که “دانش” در برنامه ریزی ، هدایت ، نظارت ، بسیج منابع و …. ، آنها نقش کلیدی را برعهده داشته باشد و علم و فن آوری کلید “رشد و توسعه” آن قلمداد شود و هسته اصلی آن، ” آموزش های کاربردی و مهارتی” باشد.